6-7 EYLÜL OLAYLARI DAVASI (20 EKİM 1960-5 OCAK 1961)
Yassıada Spor salonunda gerçekleştirilen ikinci davanın konusu 6-7 Eylül olaylarının DP hükümetince
çıkarıldığına dair suçlamadır. Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ,Mehmet Fuat Köprülü
,İstanbul Valisi Fahrettin Kerim Gökay, İstanbul Emniyet Müdürü Alaaddin Eriş, İzmir Valisi Kemal
Hadımlı,
Selanik Başkonsolosu Mehmet Ali Balin ve diğerleri Selanik’te Mustafa Kemal Atatürk’ün evinin
bombalanması ve Rum Evlerinin yağmalanmasının organizasyonunu yapmakla suçlanıp, 5 ile 10 yıl ağır
hapis, kamu hizmetlerinden sürekli men cezası istenildi. Savunma ,”Türk hükümetinin tertip etmesi asla
doğru değildir.” denilerek yapıldı. Sanıklardan Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve İzmir Valisi Kemal
Hadımlı mahkum oldu, diğer sanıklar beraat etti.
İNFAZI VE DEFNİ...
16 Eylül 1961'de Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun idamı infaz edilmişti. Menderes'in tedavisi 17
Eylül 1961'de sona erdi ve aynı gün sağlıklı olduğuna dair rapor düzenlendi. Aynı gün saat 12 sularında
askeri bir gemi ile Yassıada'dan alınarak İmralı adasındaki İmralı Cezaevi'ne nakledildi. İmralı adasına
nakledilirken "İdama mı götürülüyorum" diyen Menderes'e, hakkındaki idam kararı ilk kez İmralı Cezaevi
savcısı Altay Ömer Egesel tarafından okundu. Tutulduğu hücrede şu sözleri söyledi:
Kimseye dargın değilim. Kırgınlığım yok. Hayata veda etmek üzere olduğum şu anda devletim ve
milletime ebedi saadetler dilerim. Bu anda karımı ve çocuklarımı şefkatle anıyorum.
Menderes'e beyaz infaz gömleği giydirilerek darağacına çıkarıldı. Saat 14.20'de asılarak idam cezası
infaz edildi. İdam, ilk olarak aynı gün saat 19.00'da Ankara Radyosu'nda kamuoyuna duyuruldu. Aynı
gün Milli Birlik Komitesi tarafından da açıklama yapıldı;1. Ord. Prof. Dr. Sedat Tavat, Amiral Bristol
Hastanesi Dâhiliye Servisi Şefi Dr. Nevzat Yeğinsu ve Yassıada Garnizon Hastanesi tabiplerinden Dr.
Galip Bozalioğlu, Dr. Ahmet Karahaliloğlu, Dr. Zeki Kebapçıoğlu ve Dr. Sedat Yürütgen'den müteşekkil
heyet tarafından düşük Başvekil Adnan Menderes'in sıhhi muayenesi yapılmış ve sıhhi durumunun
tamamen normale döndüğü raporla tespit edilmiştir.2. Yüksek Adalet Divanı'nca verilen ve Milli Birlik
Komitesi'nce tasdik edilen idam cezası hükmü, infaz edilmiştir.(Millî Birlik Komitesi'nin 61 numaralı
tebliği)
Hasan Polatkan, Fatin Rüştü Zorlu ve Adnan Menderes, İmralı adası'nın doğu yönünde bulunan ve
günümüzde "Menderes Burnu" olarak bilinen yere defnedildi. Mezar yerine ziyaretçi alınması mümkün
değildi. Mezar yeri yalnızca beton ile çevrilmişti. 1990'da naaşların nakledilmesine kadar mezar yeri için
bir bakım çalışması yapılmadı.
NAAŞININ NAKLEDİLMESİ
İdamın gerçekleşmesi sonrasında Menderes ailesi cenazenin teslim edilmesini talep etti, Hıfzısıhha
Kanunu'na göre cenazenin nakli için beş yıllık süre zorunlu olduğundan bu talep reddedildi. 25 Eylül
1967'de Sağlık Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığından cenazelerin taşınmasına yönelik engel olmadığına
dair izin çıktı ve buna istinaden Menderes ailesi cenazenin Eyüp Mezarlığı'na nakledilmesi için yer
ayarladı. Ancak bazı senato üyeleri cenazenin nakli sırasında dini tören yapılmasının Türk Ceza
Adres: Anadolu Arastası Kastamonu Evi , Balat Mah. Mudanya Yolu Cad. Gündoğan Sk. Nilüfer /BURSA
Tel: 0224 244 82 26 Faks: 0224 244 82 52
Gsm: 0533 474 86 66 Mail:[email protected]
Kanunu'na aykırı olduğunu, dönemin büyükşehir belediye başkanı Haşim İşcan Eyüp mezarlığında
defnetmenin kanuna aykırı olduğunu ifade etti. Bu gelişmeler üzerine kamuoyunda oluşan gerginlik
nedeniyle Menderes, Zorlu ve Polatkan aileleri ortak bir bildiri yayınlayarak cenazelerin nakli talebinden
vazgeçti. Ayrıca Cumhuriyet Senatosu yayınladığı bildiride cenazelerin taşınmasının anayasal düzene
tehdit olduğunu ifade etti.
Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanlığı döneminde 22 Mayıs 1987'de TBMM'de kabul edilen ve 6 Haziran
1987 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kanun kapsamında Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin
Rüştü Zorlu'nun naaşlarının devlet töreni ile nakledilmesine karar verildi ve 1 Haziran 1990 tarihli Resmi
Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile İstanbul'da Topkapı Mezarlığı içinde inşa edilen Adnan
Menderes Anıt Mezarı'na 17 Eylül 1990'da nakli gerçekleşti. Menderes ve arkadaşlarının naaşının nakli
öncesinde Aksaray semtindeki Murat Paşa Camii'nde cenaze namazı kılındı ve Anıt Mezar'da dönemin
Cumhurbaşkanı ve çok sayıda siyasetçinin katıldığı devlet töreni düzenlendi.
YASSIADA VE ADNAN MENDERES MÜZESİ
Adada idam kararlarının alındığı salondan Adnan Menderes’in kaldığı yere kadar bir çok yer müze haline
getirilmiş. Özellikle Adnan Menderes Müzesi o dönemi anlatması açısından çok etkileyici.
Müzede Menderes’in uçak kazasından eğitimine, Meclise girişinden kalkınma yıllarına kadar hayatından
bir çok kesit ayrı ayrı odalarda anlatılıyor. Menderes’in bir çok fotoğrafını da görmek mümkün bu alanda.
Müzede üst kat ise çok farklı. Menderes’in ruh hali anlatılıyor uzun uzun. Ölüm korkusu çaresizlik,
halüsinasyon, intihar, özlem, sorgulama tek tek anlatılıyor bu bölümde.
Üst katta Menderes’in hapishane odası da var. Tahta masa, sandalye, küçük yatak ve tahtayla
kapatılmış görülmeyen penceresi...
