İzmir’de hamburger yedikten sonra rahatsızlanan ve iki gün sonra yaşamını
yitiren Servet Polat ile gündeme gelen Salmonella ile ilgili olarak Bursa
Veteriner Hekimler Odası Başkanı Veteriner Hekim Melike Baysal bir açıklama
yayınladı.
Haberde geçen Salmonella’nın virüs değil, bakteri olduğunu, çok uzun yıllardır
bilindiğini, gıda güvenliğinin en önemli sorunlarından biri olduğunu, hatta
küresel bir tehdit olarak ifade edilebileceğini söyledi.
İNSANLARDAKİ ENFEKSİYÖZ HASTALIKLARIN YÜZDE 65’İ ZOONOTİK HASTALIK,
ZOONOTİK HASTALIKLARIN NEREDEYSE YÜZDE 90’I DA GIDA KAYNAKLIDIR
İnsanlarda görülen zoonotik yani hayvan-insan geçişli hastalıkların büyük
çoğunluğunun gıda kaynaklı olduğunu belirten Melike Baysal Salmonella
hakkında şunları söyledi:
‘’ Salmonella, genellikle hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunan ve insanlarda gıda
kaynaklı hastalıklara neden olan bir bakteridir. Kümes hayvanları başta olmak
üzere, hemen hemen tüm hayvanlarda ve yumurta, süt, et gibi hayvansal
ürünler ile Salmonella taşıyan hayvan dışkıları ile kontamine olan (dışkı ile
bulaşık) bitkisel gıdalarda da yaygın olarak görülür. Salmonella enfeksiyonları
dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olup, gıda güvenliği ve hijyen
konularında ciddi önlemler alınmasını gerektirir.
Salmonella’nın en çok bulunduğu bir diğer kaynak fare, rodent, sıçan gibi
kemirgen hayvanların dışkılarıdır. Kemirgenler, çiftlik hayvanı yemlerine
Salmonella bulaştırarak bakterinin hayvanlara geçişine neden olabilir. Özellikle
kentlerdeki ‘’vektör mücadelesi’’ bu nedenle çok önemlidir. Kontamine yani
bakteri ile bulaşık yem tüketen hayvanlar, Salmonella’yı et, süt ve diğer
hayvansal ürünler yoluyla insanlara taşıyabilir. Bu durum, hem hayvan sağlığı ve
refahı hem de insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturur.
Salmonella’nın bulaşma yollarından biri de insan portörlüğüdür. Enfekte olmuş
veya bakteriyi taşıyan ancak belirti göstermeyen kişiler, gıda üretim zincirinde
bulaşma kaynağı olabilir. Portör durumundaki bireyler, yetersiz hijyenik koşullar
nedeniyle bakteriyi işletmelere taşıyabilir ve kontaminasyon (bulaşma) zincirini
başlatabilir. Bu nedenle gıda işletmelerinde çalışan kişilerin düzenli sağlık
taramalarından geçirilmesi ve kişisel hijyen kurallarına uyulması kritik öneme
sahiptir.’’
HİJYEN VE DENETİM ÇOK ÖNEMLİ
Salmonella enfeksiyonlarının, çoğunlukla bir gıda zehirlenmesi formuyla kendini
gösterdiğini ve ishal, karın ağrısı, ateş, mide bulantısı ve kusma gibi belirtileri
olduğunu ifade eden Baysal, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya
genelinde her yıl yaklaşık 94 milyon Salmonella gastroenteriti vakası
görüldüğünü ve bunların yaklaşık 155.000’inin ölümle sonuçlandığını,
Türkiye’de ise Salmonella enfeksiyonlarına bağlı ölüm vakalarına dair spesifik ve
güncel istatistiklerin sınırlı olduğunu ifade ederek denetimlere dikkat çekti.
BVHO Başkanı Melike Baysal, İşletmelerde hijyen ve sanitasyon, hammadde
izlenebilirliği, portör tarama ve eğitimleri gibi gıda güvenliği yönetim sistemleri
ve denetimlerin, gereken şartları sağlamayan işletmelere yaptırımlar
uygulanmasının, gıda kaynaklı enfeksiyonların önlenmesi ve toplum sağlığının
korunması açısından kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
VETERİNER HEKİMLERİN ROLÜ
BVHO Başkanı Veteriner Hekim Melike Baysal, gıda alanında veteriner
hekimlerin yetki ve sorumluluklarından da bahsederek ‘’Veteriner hekimler,
Salmonella gibi hayvan kaynaklı etkenlerin kontrol altına alınmasında kritik bir
rol oynar. Hayvan sağlığını korumak biyolojik etkenlerin gıda zincirine girişini
önlemek açısından büyük önem taşır. Ayrıca, işletmelerde hijyen standartlarının
sağlanması konusunda da danışmanlık hizmeti verirler.’’ dedi.
NASIL KORUNACAĞIZ?
Canlı faaliyet yapan işletmelerde sıkı bir Salmonella sıklığının denetiminin
yapılması gerekir. Kesimhane, gıda işleme üniteleri, işletmeler ilgili süreçlerde
gıda güvenliği yönetim sistemleri ve denetimi özellikle vurgulayan Melike
Baysal, kişisel olarak da önlemler alınabileceğini, son günlerde gıda güvenliği
konusunda büyük sorunlar yaşayan Türkiye’de kişisel önlemlerin de Salmonella
ya da diğer fiziksel, kimyasal, biyolojik tehditleri bertaraf etmede çok önemli
olabileceğini ifade etti.
Bursa Veteriner Hekimler Odası Başkanı Veteriner Hekim Melike Baysal
alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı:
Güvenilir ve bilinen yerlerden alışveriş yapmak
Etiketleri dikkatle okumaya ve anlamaya çalışmak
Gıdaların saklanma ve pişirme yöntemlerine dikkat etmek
Özellikle eti pişirirken çiğ bırakmamak
Kesme tahtalarını kırmızı et, beyaz et ve sebze için ayrı ayrı kullanmak
Çiğ yumurta tüketmemek
Çiğ sütle yapılmış peynir tüketmemek
Mutfak tezgahlarının temizliğine dikkat etmek
Elleri sık ve doğru yıkamak
