Küresel salgının ekonomik etkilerine rağmen Türkiye’nin toplam ihracatına aralıksız katkı vermek için çalışan üretici sektörler konteyner sıkıntısı ve yüksek navlun fiyatları sorunu ile birlikte ham madde sıkıntısı yaşıyor. Geçtiğimiz yılı 2,5 milyar dolarla kapatan ev ve mutfak eşyaları sektörünün, ani fiyat artışları nedeniyle üretimleri sekteye uğradı. Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Burak Önder, ham maddede döviz bazında yüzde 40’lara varan artışların anlaşılabilir olmadığını savundu.
“FİYAT İSTİKRARSIZLIĞI İHRACATA SEKTE VURUR”
Yaşanan sıkıntıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan EVSİD Başkanı şu ifadeleri kullandı: “2,5 milyar dolar ihracatı olan bir sektörüz. Vizyonumuz ihracat ve tüm zorluklara rağmen bu yılı ihracat rakamları açısından 2019 yılına göre artışla kapatacağımızı düşünüyoruz. Ham madde konusunda yaşadığımız bu sıkıntılar ise tüm diğer problemler ile birleşerek biz üreticileri büyük ölçüde zorluyor. Çelik, alüminyum, plastik, sac gibi hemen hemen tüm alt kategorilerde ham madde konusunda hem fiyat hem de miktar açısından ciddi problemler yaşıyoruz ve bu durum üreticilerimize zor günler yaşatıyor. Diğer tüm üreticiler gibi bizler de ham maddelerimizin bir kısmını yurt içinden bir kısmını ise yurt dışından tedarik ediyoruz. Özellikle salgın döneminde döviz bazında yüzde 40’lara varan artışlar olması anlaşılır olmaktan uzak. Dünyaya baktığımızda normal şartlarda arz miktarında herhangi bir sıkıntı yok. Yaşanan bu durumu spekülatif ve piyasayı manipüle etme amaçlı olarak yorumluyoruz. Ham madde fiyatlarındaki artışlar ister istemez ürettiğimiz ürünlerin hem yurt içinde hem de ihracat fiyatlarında artışlara neden oluyor ve rakip ülkelere göre bizleri dezavantajlı duruma sokuyor. Oysaki özellikle pandemi döneminde daha proaktif adımlar atarak ham madde ithalatında uygulanan ek vergileri indirerek, bazı kalemlerde vergiyi kaldırarak piyasadaki fiyat artışlarını düzenlemek mümkün. 2021 yılı için iddialı hedefler ortaya koyabilmek için kamunun desteğine ihtiyaç duyuyoruz.”
“HAM MADDEDE ‘KARABORSA’ ANLAYIŞI MI VAR?”
Ham madde fiyatlarındaki ani artış üreticileri de belirsizliğe sürükledi. Üretim ve ihracat odaklı çalışan Afyon merkezli Avşar Emaye, söz konusu sıkıntı nedeniyle üretimde ve ihracatta sıkıntı yaşıyor. Şirketin Genel Müdürü Murat Tabak, yaşanan durumu şöyle özetledi: “İhracatçı, bu fiyat artışları ile ürününü üretip ihraç etmekte sıkıntı yaşıyor. Üretimler durma noktasına geldi. Sacın ton başına fiyatı iç piyasada 1 ay öncesine kadar 650-670 dolar bandında iken bugün bin dolar seviyelerinde. İthal ettiğimiz ham madde ürünlerinde de aynı artışlar söz konusu. Burada bir karaborsa anlayışının olduğunu gözlemliyoruz. Bu durum üretimimizi durma noktasına getirdi.
İhracatta 2021 Nisan siparişlerimizi hazırlar halde iken fiyat istikrarsızlığı nedeniyle 2-3 gün üretime ara vermek durumunda kalıyoruz. Böyle giderse bu süre 10-15 gün çarkları durdurmaya kadar gidecek. Söz konusu durum enflasyonla mücadeleye de sekte vuruyor. Devletimizin gümrük vergilerinde geçici indirime gitmesi ihracatçıyı bir nebze rahatlatabilir. Ham madde teminindeki sıkıntı devam ederse sadece sektörlerimiz değil, ihracatımız ve ülke ekonomimiz ciddi anlamda zarar görür. Bu duruma müdahale edilmesi gerekiyor.”
